Pu Liankhankhup Guite, IES toh Interview-na(written)
Dotna bawltu : Public info. & Media, Siamsinpawlpi JHQ Delhi.
Amasa in heutupa, na hun manphatak na hon piak ziak in na tung ah kipahthu ka hon gen masa uhi. Dotna tamlou, nang mimal toh kisai leh na lohchinna toh kisai in ka hon bawl ut ua, na hon kithuahpih ngei lamen in kipahthu leng ka hon gen masa uhi.
Dotna 1na : Hello heutupa! A masa in nang mimal(siamsinna toh kisai) leh na inkuante toh kisai saulou na hon gen thei diam?
Dawnna : Amasa pen in i biakpa Pathian min ka phat a, huai ban ah hiai bang a non deihsak ziak un SSPP heutute tung a kipahna a lian mahmah hi. Kei ka hihleh Liankhankhup Guite ka hi a, ka Pa G. Liankhoson leh ka Nu Manlianching ahi. Sanggam numei Vungsuanching leh pasal Liansuanlal ka nei hi. Tulel in Elim veng, New Lamka a ka khosa lel uhi. Siamsinna lam a Class 2 tan Bluestar Academy ah, Class 3-10 tan St Paul’s institute a kana kai a, Class 12 Rayburn College a kana kai hi. Huaizoh in Delhi a Rajdhani College a B.A(H) Economics in kana zou khia a, M.A economics le Delhi School of Economics apat 2017 in kana zou khia hi.
Dotna 2na : Hiai UPSC ekzap-na toh kisai in nang mimal tak ah na bangchi kisakkholh a?
Dawnna : Kana kisakkholh Dan a hih le Previous years papers toh syllabus hoihtak a en detdet in kana kisakhol pi pen hi. Online material Pathshala (https://epgp.inflibnet.ac.in/) leh economics discussion (http://www.economicsdiscussion.net/scope/the-scope-of-economics/25093) te ka hah zat a, huai chia topic haksa kasak deuh te note ka bawl hi. Previous years answer te online a zong in Pdf format a bawl in huaite sim in ka kisakhol hi. General studies chouh a di’n Helping hands NGO saina nuai a scholarship mu in ALS a coaching kana la hi.
Dotna 3na : UPSC ekzam bangzah vei na piakna a hia? Hundang/Kumdang in nana ekzam kha ngei himhim hia?
Dawnna: UPSC IES ekzam ahihleh ka nih vei piak na ahi. 2018 in 1st attempt ka na pia a interview tantung mah leng final list tan katung zou kei hi. 2019 a pen ka 2nd attempt ahi a Pathian vualzawlna ziak in final list tan kon tung zou hi.
Dotna 4na : UPSC ekzam-na toh kisai a chiang zawsem in na hon gen thei diam? A ekzam paidan leh kisakkholh ding dan.
Dawnna : UPSC te saina nuai a Indian Economic Service ekzam pen M.A (Economics) zoute kia piak theih a hi. Written ekzam toh Personality test a om a, written ekzap na a descriptive paper guk (6) piak a ngai hi. Huaite a hih leh; General Studies, General English, General Economics 1, General Economics 2, General Economics 3 leh Indian economy te ahi. A ban a hiai written clear zoh a personality test a ngai a, Written marks toh personality marks hon kigawm in final list kibawl hi. A kisakholh dingdan hoihpen chu syllabus hoihtaka et masak a huai dungzui in paper teng a note bawl vek phatuam ding hi. Huai chia previous years questions paper 25 years tan ban solve hoih ding a, aban ah Newspaper sim din chu The Hindu/Economic times hoih kasa pen hi.
Dotna 5na : Lohchinna nang’ muhdan in bang a hia? Lohchinna, kichi hilhchetna bawl ding hi lechin bang hi in na thei a?
Dawnna : Lohchinna kichi mimal i ki bat louh dungzui un muhdan a tuam chiat hi. Siamsinna toh kisai in kei mimal muhdan ahihleh, tup khat i neih a huai i tuppen i mualsuah theih na ding a I nasepna leh hahpanna te Pathian in hon vualzawl sak pen Lohchinna in ka mu hi. Huai ban a hiai lohchinna muh thei na ding in kuhkal na leh gentheih ngam ngai kasa hi..
Dotna 6na : Eimite, a diak a Paite kampaute siamsinna lam toh kisai a na muhdan saulou na hon gen thei diam?
Dawnna : Eimite kamuhdan in lehkha siam i tam ta ua, Siamsin tele i maban di i awlmoh thei chiat ta uhi. I kuhkal ua i tupna tantung di mah in i pang ua phat huai kasa mahmah hi. Hiai ban a ka muhdan khat a hihleh i theihna tuam tuam te deihsak le ngaina takin ki hilh tuah theih leng siamsin te’n ki phattuam pih sem ding hi. Group discussion bang neih zel a, huai ban ah, siamsin laite adin sepna ana mumasa te’n hilh/hanthawn thei leng phatuam semsem din ka gingtat hi.
Dotna 7na : A tangpi’ ngaihdan in siamsin lai a it-le-ngaih/ngaihzawng/zi-le-ta neihlouh ding, chih a hi a, hiai toh kisai in nang ngaihdan bang a hia?
Dawnna : Mimal a ki-nga kasa pen hi. I tupguhna poimawh pen kasa. Ngaihzawng neilou a i lehkha i sim tuan keile phatuam tuan lou ding hi. It-le-ngaih neih kawm a lehkha bang ki hilhtuah thei a sim khawp theih bang le se lou zel. Mahni a i tupna mualsuah theihna di’ng bang chi’n pan i la a chih pen poimoh zo hi in ka thei hi.
Dotna 8na : Tuni chiang in siamsinna innte ah sum-le-pai a kinak seng thei petmah a, khenkhat ngaihdan ah, “Siamsin ding bang leng sum-le-pai hauh masak ngai hita.” chih ahi. Hiai toh kisai in nang bang ngaihdan na nei a?
Dawnna : Sum-le-pai poimawh mah e. Himahleh huai kia chouh hun Lou hi mahni tupna leh kuhkal na le poimoh kasa hi.Huai ban a Sepna zonna toh kisai in siamsin na ziak le hi thou in, tu chiang a scholarship tuamtuam tam ta a, huai ban ah ei singtang mi officer te’n i mi-le-sa khualna in Coaching te NGO tungtawn bang in kiman chikchik a kaitheih din om ta hi. Ahihkei leh sum bangmah piak ngailou in coaching (SSC/UPSC/ Bank etc ) a thawn a lak theih ta a, khopi a om sese ngai lou a online ah a thawn a muhtheih leh zat theih di hunkhop le om ta hi. Hamphatna i neihte/muhte ki hilhtuah in zang manphathei chiat leng ki phattuampih thei vek ding hi.
Dotna 9na : Siamsinpawlpi ah nana kihelkhakna a om hia? A omleh nana kihelkhaknate na hon gen thei diam? Banah, hichibang pawlpi i neih uh phatuam na sa hia? Bang ziak in?
Dawnna : Kum teng in Freshers meet/conference bang ahihkeileh Career Guidance in kana kihel gige hi. Nikum masa lam in “kilamlahna vaiguan” program SSPP in a saina apat in ka na hamphatpih mahmah a, ekzam kisakholh ding dan leh ana semsate apan in experience hon gente uh manpha kasa mahmah hi. Admission ka zawn lai apan tutan dong in, i Pawlpi uh kana phattuampih lua hi. Huai ban ah khat-le-khat i ki pahtawi, hanthawn, leh i ki deihsak na te uh manpha kasa petmah hi.
Dotna 10na : Maban a na lohchinna nung hong zui ding a kisa i siamsinte bang thukhah nop na nei a?
Dawnna : I siamsinna lam chiat uah kuhkaltak a i pantouh lai un Pathian pen a masa in koih thei le. Huai kawm in hun manphatak a zatdante i ki-sin di ua, i siamsinna ziak le i mangngilh kei ding uhi. Huai chiah a tawpna din, lehkha i sim hun a lungkiatna, gentheihna, leh haksatna i tuahte tengteng tunung a lohchinnna i tuah ding pen toh tehtheih vuallouh ahi chih leng phok gige leng. ( An hour to suffer and a life time to live) or Delayed gratification.
Ngaihdan le lohchinna thu hon kum thei dia hichibang hamphatna leh hun manphatak non piak ziak un SSPP leh heutute tung a ka kipak mahmah hi. Siamsinpawlpi damsawt henla Pathian in na hoih tampi sem khe thei lai ding in hon vualzawl hen.
Kipahhuai e!
Toupa’n na lohchinna ziak in thupina teng tang henla, maban na kalsuanna ding khempeuhte ah I biak Pathian in hon vualzawl in hon makaih hen aw!
Leave a Reply